ถ้ายืนนิ่ง ๆ ที่ปากเหว มองออกไปข้างหน้า ความน่ากลัว เวิ้งว้าง หวาดเสียว และความหายนะ

     แต่สิ่งหนึ่งมองไม่เห็นแม้มันอยู่ใกล้ตัวนั่นคือ รอยเท้า ถ้าก้าวไปข้างหน้าก็จะเห็นรอยเท้า แต่ ตกเหว แต่ถ้ามองไปข้างหลังจะเห็นรอยเท้าที่ผ่านมา เดินกลับไป ถอยไปทีละก้าว ๆ ตรงไหนควรจะก้าวไปทางไหน ก่อนถึงปากเหว และไม่ตกเหว

     กับคำร้องเล่น ๆ ต่อไปนี้

     ฝนเอย..ทำไมจึงตก ที่ฝนตกเพราะกบร้อง กบเอย..ทำไมจึงร้อง ที่กบร้องเพราะท้องปวด ท้องเอย..ทำไมจึงปวด ที่ท้องปวดเพราะข้าวดิบ ข้าวเอย..ทำไมจึงดิบ ที่ข้าวดิบเพราะฟืนเปียก ฟืนเอย..ทำไมจึงเปียก ที่ฟืนเปียกเพราะฝนตก........

     การเกิดขึ้นแห่งเหตุใดเหตุหนึ่ง เพราะอาศัยเหตุอีกเหตุหนึ่ง ลักษณะเช่นนี้เรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท

     เมื่อเห็นความวายวอด ไฟเผาผลาญบ้านเมืองอยู่ข้างหน้า แล้วคิดว่า ใครเผา อย่างนี้เรียกว่า อิทัปปัจยตา เพราะมีคนจุดไฟ บ้านเมืองจึงถูกเผา จากนั้นก็รุมแช่งชักหักกระดูกไอ้คนจุดไฟ แต่การรู้เพื่อแก้ไขเหตุหรือป้องกันเหตุในคราวต่อ ๆ ไปนั้น ต้องใช้หลัก ปฏิจจสมุปบาท จะได้ทราบว่า ทำไมคนคนนี้จึงจุดไฟ..แล้วหาทางป้องกันเสียแต่เนิ่น ๆ