แล้วจะเหลืออะไรให้เยาวชนรุ่นหลังบ้าง???

                ท่านผู้อ่านที่เคารพทุกท่านครับ ผมตั้งปุจฉานี้ขึ้น เพราะนึกสะท้อนสะท้านใจมานาน เมื่อได้สดับนามอุโฆษของกวีหลายท่าน ทว่า ผลงานรวมเล่ม อันเป็นผลิตผลล้ำค่าของท่านทั้งหลายกลับปรากฏสู่สาธารณชนน้อยมาก บางท่าน บัดนี้เหลือเพียงชื่อแล้ว หากจะตามหาผลงานก็ต้องเข้าหอสมุดแห่งชาติ ห้องสมุดตามโรงเรียน มหาวิทยาลัยต่างๆ ซึ่งนักเรียน นักศึกษาหวังจะให้เป็นที่พึ่ง ก็หาหนังสือล้ำค่าเหล่านี้มาได้ไม่ครบถ้วน ต่อไปภายหน้า จะเกิดอะไรขึ้น ยุวชนของเราจะเอาหนังสือกวีเพื่อประชาชนที่ไหนมาอ่าน ในเมื่อไม่มีการพิมพ์ใหม่ และหนังสือเก่าชำรุดหลุดขาดไปตามเวลา

                ขออนุญาตสาทกสิ่งซึ่งหน้าสะทกมาให้เห็นสักนิดนะครับ แม้ปัจจุบัน มีคนจำนวนมากร้องเพลง “คิดถึงบ้าน” (เดือนเพ็ญ) ของ “ท่านอัสนี พลจันทร์” ได้ แต่....มีเด็กรุ่นหลังสักกี่คนทราบว่า ท่านผู้รจนาเดือนเพ็ญนี่แหละ คือมหากวีแห่งประชาชน “เราชนะแล้วแม่จ๋า” หายไปไหนจากแผงหนังสือ ทั้งๆ นี่คือวรรณคดีของชาติ ทั้งๆได้รับการประกาศยกย่องให้เป็นหนังสือดีที่คนไทยควรอ่านไปตั้งแต่ปี ๒๕๔๐  หรือเก้าปีก่อน ผลงานอื่นๆของท่านอีกเล่า งาน อันเป็นเบ้าหลอมทางความคิดให้กวีอีกหลายท่าน ยังไม่มีใคร สำนักพิมพ์ไหนสานงานต่อจากสำนักพิมพ์สามัญชนซึ่งเคยรวมบทกวีของท่านนายผีไว้เมื่อปี ๒๕๔๑เลย หรือว่าในอนาคต เราต้องการให้เด็กรุ่นหลังเข้าใจผิดๆว่า “เดือนเพ็ญ” คือผลงานของท่านนายผี มีอยู่เท่านั้น

                ก็ยังน่ายินดีอยู่หรอก ที่สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน มีโครงการจะพิมพ์งานของ “ท่านจิตร ภูมิศักดิ์” ออกมา อนุชนจะได้รู้จักผลงานท่านมากกว่า “เปิบข้าว” อันเป็นบทกวี “ตัดตอน” มาจากบทเต็มๆชื่อ “วิญญาณหนังสือพิมพ์”และเพลง “แสงดาวแห่งศรัทธา”

                ผมเคยยินชื่อ “ท่านอาจารย์เปลื้อง วรรณศรี” แล้วหนังสือของท่านหายไปไหน? งานของ “ท่านอาจารย์สุรศักดิ์ ศรีประพันธ์” อีกหนึ่งขุนพลผู้ชูธงรบ งานของท่านอยู่ที่ใด?

                งานของ “ท่านอุชเชนี” ก็อีก “ขอบฟ้าขลิบทอง “ จัดพิมพ์ไปเมื่อปี ๒๕๔๑ แต่ จนบัดนี้ “ดาวผ่องนภาดิน” ยังไม่ปรากฏบนแผงหนังสือ

                งานกวีของ “ท่านอาจารย์สถาพร ศรีสัจจัง” ศิลปินแห่งชาติเล่า “ยืนต้านพายุ” หาไม่ได้แล้ว

                ผลงานสะเทือนอารมณ์บาดลึกอย่าง “หมายเหตุร่วมสมัย” ของ “ท่านอาจารย์ไพบูลย์ วงศ์เทศ” พิมพ์ซ้ำไปเมื่อปี ๒๕๓๙ แล้วก็เงียบ ทั้งๆที่สำนวน ลีลากลอน เป็นหนึ่งในแผ่นดินไม่แพ้กวีท่านอื่นๆ

                ตัวอย่างอันไม่ไกลเลย คืองานของ “ท่านคมทวน คันธนู” กวีนักรบผู้สืบทอดวิถี “ท่านนายผี” แหละ “ท่านจิตร ภูมิศักดิ์” น่าเสียดายที่งานกวีหลายเล่มของท่านมิได้ถูกพิมพ์ซ้ำ (พิมพ์แค่ครั้งเดียวจริงๆ ครั้งเดียวจริงๆ) นอกจาก “นาฏกรรมบนลานกว้าง” ซึ่งพิมพ์แล้วรวม ๑๑ ครั้ง งานอื่นๆเล่า

๑.       กำสรวลโกสินทร์

๒.     บนถนนและทางผ่าน (เล่มนี้เข้ารอบสุดท้ายซีไรต์ ปี พ.ศ. ๒๕๒๙ ทว่า หลังจากปี ๒๕๒๖ ก็ไม่พิมพ์อีก)

๓.      วันวัยในชีวิต

๔.      ใช่ว่ามิอ่อนไหว

๕.      สามแพร่งชีวิตคำฉันท์

๖.       รุ้งสายอันรายสรวง

๗.      ทรัพย์ทรวงเป็นสรวงสร้อย

๘.      เรียงถ้อยขึ้นร้อยถัก

๙.       กฎบนกลบท

๑๐.   ก ข ก คำ

(ผมยังไม่กล่าวถึง “จตุรงคมาลา” เพราะคาดว่าหนังสือน่าจะยังเหลือ เนื่องจากพิมพ์ ปี พ.ศ. ๒๕๔๖)

หรือว่าต้องการให้เด็กรุ่นหลัง ได้อ่านงานกวีท่านคมทวน คันธนู แค่ “นาฏกรรมบนลานกว้าง”???

                ครับ ที่ยกตัวอย่างมาเป็นเพียงเล็กน้อยเท่านั้นจากบทกวีจำนวนมหาศาล เราจะใช้คำ “ตกยุค” “ตกสมัย” เข้ามาเป็นกรอบขีดกั้นกระนั้นหรือไร? เราจะปล่อยให้อุดมการณ์หาญกล้าของคนรุ่นก่อน ถูกหลงลืมหรือไฉน ผู้ใหญ่ออกมาประณามคนหนุ่มสาวว่าขาดอุดมการณ์ ก็ผู้ใหญ่เล่า ได้นำเสนอตัวอย่างอุดมการณ์อันดีมาสู่สายตาพวกเขาเพียงพอหรือ การเรียกร้องเพื่อให้ได้มาซึ่งสิทธิ เสรีภาพในระบอบประชาธิปไตย เป็นเรื่องจำเพาะสมัย ๑๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ หรือ ๖ ตุลา ๒๕๑๙ หรือฉันใด จริงอยู่ แม้ปัจจุบัน ประชาชนไม่ได้ต่อสู้กับ “ปืน” เยี่ยงแต่ก่อน หากก็ยังต้องต่อสู้กับ “ทุน” และกลไกฉ้อฉลนานัปการ บทกวีเพื่อชีวิต น่าจะยังเป็นสัญลักษณ์ในการ “ชูธงรบ” “จุดคบเพลิง” ได้อยู่ แม้ต่างกรรม ต่างวาระกันก็ตาม ขอฝากไว้เพียงนี้ครับผม