สมุทรโฆษคำฉันท์ ตอน วิทยาธร ผู้มีนามกร ว่า รณาภิมุข คร่ำครวญ สำนวนพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยใช้ สัททุลวิกกีฬิต ฉันท์ ๑๙ บรรยายความ ความว่า


แต่นี้พี่อนุช(ะ)ถึงแก่กรรม(ะ)พิกล             เรียมฤๅจะยากยล  พธู
ตนกูตายก็จะตายผู้เดียวใครจะแลดู          โอแก้วกับตนกู      ฤเห็น


สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงพระราชนิพนธ์สมุทรโฆษคำฉันท์ ตอน รณาภิมุข คร่ำครวญ ขณะนั้นทรงประทับอยู่ ณ พระตำหนักนารายณ์ราชนิเวศน์ จังหวัดลพบุรี และทรงประชวรหนัก ในปี พ.ศ. ๒๒๓๑   พระเพทราชา ผู้สำเร็จราชการได้กระทำรัฐประหาร โดย กำจัดพระปีย์ พระโอรสบุญธรรมในสมเด็จพระนารายณ์ ฯ แล้วจับเจ้าพระยาวิชาเยนทร์ประหารชีวิต และได้ส่งกำลังไปควบคุมทหารฝรั่งเศสที่ประจำอยู่ที่ป้อมบางกอก คือ ป้อมวิชัยดิษฐ์ในปัจจุบัน เมื่อสมเด็จพระนารายณ์ ฯ เสด็จสวรรคต บรรดาข้าราชการได้อัญเชิญพระเพทราชาขึ้นครองราชย์ ทรงพระนามว่า พระบาทสมเด็จพระมหาบุรุษวิสุทธิเดชอุดม พระองค์ได้ทรงสถาปนาราชวงศ์ใหม่คือ ราชวงศ์บ้านพลูหลวง


อนุสติจากสมุทรโฆษคำฉันท์ : เวลาจะสร้างบ้าน ควรสร้างให้อยู่ใกล้ๆ พี่ๆ น้องๆ เวลาเจ็บไข้ได้ป่วย จะได้ไม่ตายอย่าง อนาถา (อ+นาถ =ไม่มี+ที่พึ่ง) หรือเวลาที่ พี่ๆ น้องๆ เจ็บไข้ได้ป่วย เขาจะได้ไม่ตายอย่างอนาถา เพราะมีเราคอยดูแล  คนอื่นจะรักเราเสมอเหมือนพี่น้องร่วมอุทรเดียวกันหรือ? (พี่และน้องย่อมออกมาจากท้องแม่คนเดียวกัน) และเราจะรักคนอื่นได้มากกว่าพี่น้องของเราหรือ?  รอให้เจ็บไข้ได้ป่วยอีกครั้งแล้วจะมานั่งคร่ำครวญอีกหนว่า

"ตนกูตายก็จะตายผู้เดียวใครจะแลดู          โอแก้วกับตนกู      ฤเห็น"

ถึงตอนนั้นก็เปล่าประโยชน์

ปล. แก้วกับตน แปลว่า (สิ่งประเสริฐที่อยู่กับตน) ผู้ที่ตนรัก (รักษาแก้วมณีอันมีค่าไว้กับตัวเองตลอดเวลาด้วยความรักและหวงแหน)