ชายวัยกลางคนรูปร่างผอมสูงใบหน้ารูปไข่ จมูกโด่ง ผิวขาวเหลือง    มองห่าง ๆ เหมือนว่ายิ้มอยู่

ตลอด  แต่พอเข้าใกล้ที่แท้แกฟันเหยิน  ซึ่งเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่ง ที่ไม่ต้องแสร้งยิ้มให้ใคร เพราะความเหยินช่วยให้

แก่ยิ้มอย่างธรรมชาติ  ดีกว่าสังคมปัจจุบันที่เร่งรีบไปทุกอย่าง ไม่รีรอรับรอยยิ้มงาม ๆ จากใครทั้งนั้น

                                กิจวัตรวันสำคัญเช่นนี้   เขาเตรียมความพร้อมกับการนั่งสมาธิในชุดเก่งเสื้อยืดแขนสั้นคอปกสีขาว

ที่หน้าอกสกรีนธงชาติไทย   ส่วนกางเกงสีขาวอมหมองไม่ถึงกับหม่นเพียงแต่ตะเข็บปริเป็นรอยยาวประมาณ

2 เซ็นต์   ฉันคิดว่าแกคงไม่สนใจในความอนิจจังของมัน   หรือเพื่อให้ลมเย็น ๆ ช่วยปรับอุณหภูมิเนื้อชื้นจะได้ไม่

ขึ้นผื่นสังคัง    ฉันได้แต่คิดแทนแกไปเสียหลายเรื่อง  แม้กระทั่งชื่อของแกฉันก็สมาสคำให้ยาวขึ้น  ซึ่งอันที่จริง

เขาชื่อ สุภาพ แต่เมื่อสมาสกับคำว่าบุรุษจึงได้คำใหม่ว่า สุภาพบุรุษ  แกเคยถามถึงความหมาย  ฉันจึงได้อธิบายว่า

สุภาพแปลว่า ภาวะความเป็นคนดี เมื่อสมาสกับบุรุษย่อมมีความหมายว่า บุรุษผู้มีภาวะแห่งความเป็นคนดี ซึ่งแกก็ชื่น

ชอบกับนามใหม่นี้      ดังนั้นทุกครั้งที่เจอเขาฉันจะทักว่า คุณสุภาพบุรุษ เพื่อให้แกภาคภูมิใจกับฉายานามนี้     

กระนั้นก็ตามฉันต้องสังเกตจังหวะอารมณ์ของแกด้วย เพราะแกมักมีอารมณ์ขึ้น ๆ ลง ๆ เป็นนิจศีล (ไม่ถึงกับขึ้นมากเหมือนน้ำเจ้าพระยาหน้าฝน) 

                                วันนี้พุทธศาสนิกชนที่มาทำบุญ  แต่ละคนถือปัจจัยไทยธรรมรวมทั้งผ้าอาบน้ำฝน บ้างก็ถือต้นเทียนพรรษาแตกต่างตามขนาด  บางคนถือหลอดไฟนีออน      ส่วนผู้ที่อยู่ในวัยกลางคนขึ้นไปนุ่งขาวห่มขาวถือศีล 8

แต่คุณสุภาพบุรุษบอกว่าแกถือศีล 9 เหตุผลคือ อย่างไรแกก็ไม่ชอบนั่งหรือนอนบนที่สูงอยู่แล้ว เพราะแกเป็นโรคกลัวความสูงมาตั้งแต่เด็กที่มักนอนตกเตียงอยู่บ่อย ๆ        การนอนที่ศาลาวัดก็นอนกับพื้นกระดานมีเพียงผ้าขาวผืนเล็ก ๆ

 ปูลาดรองแผ่นหลัง  สำหรับหมอนแกใช้หนังสือพุทธธรรมหนุนศีรษะ ซึ่งแกให้เหตุผลว่าหนังสือเล่มนี้เป็นเพชรน้ำ

เอกในพุทธศาสนายุคปัจจุบัน แต่เล่มหนาเหลือเกินแกจึงคิดพิเรนทร์ว่าเอาหนุนศีรษะเผื่อธรรมะจะได้ซึมเข้าสมองบ้าง  ส่วนศีล 10 แกไม่เอาเพราะจะไปเสมอกับศีลของสามเณร    อีกทั้งถ้าขืนถือศีล 10 แล้วจะจับเงินทองติดกัณฑ์เทศน์ได้อย่างไร  แต่ถ้ามองอีกแง่หนึ่งมันเป็นนิสัยถาวรของแกที่ชอบทำอะไรแผลง ๆ ไปจากมนุษย์นุ่งขาวคนอื่น ๆ 

                                 อาชีพประจำของแกไม่ต้องพรรณนาให้ละเอียด    เอาเป็นว่าทุกวันพระ

คุณสุภาพบุรุษชอบไปนั่งสมาธิที่วัด   ขณะที่นั่งสมาธิฉันไม่ทราบว่าแกใช้ทฤษฎีภาวนายุบหนอ พองหนอแบบวัด

มหาธาตุท่าพระจันทร์  หรือว่าภาวนาพุทธะ พุทโธ แบบธรรมยุตนิกาย    ทั้งนี้แกชอบทำอะไรนอกกรอบ

ชนิดอภิสมัยไม่ธรรมดา  ใครคุยเรื่องอะไรในโลกนี้  แกก็รู้กับเขาไปด้วยแทบทุกเรื่อง  ซึ่งฉันได้พิสูจน์มาแล้ว

บางครั้งขณะที่แกนั่งสมาธิอยู่นิ่ง ๆ  พอได้ยินใครพูดเรื่องการเมืองเท่านั้นแหละ สมาธิก็กลายเป็นสมาเทอะทันที

คือเลอะเทอะไปด้วยการร่วมวงไพรีพินาศวิพากษ์วิจารณ์เหตุบ้านการเมืองสารพัด  ไม่รู้ว่าคลังสมองส่วนไหนของ

เขาบรรจุการเมืองไว้เต็มอัตรา จึงทำให้ความจำเรื่องการเมืองของเขาแม่นมาก  อาทิ  วันที่ 24 มิถุนายน 2475

สยามประเทศเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์  เป็นระบอบประชาธิปไตยฯ  และเมื่อ

พูดถึงชื่อเสียงเรียงนามของนักการเมือง  คุณสุภาพบุรุษแสดงพลังทั้งถ่ายและทอดออกมาเป็นชุด ๆ (คงไม่เหม็น

เพราะทอดแล้ว)   หากพูดถึงนักการเมืองยุคเก่าและใหม่  ขอให้เอ่ยชื่อมาเถอะเขารู้ทั้งชื่อและทฤษฎีแนวคิดของ

บุคคลเหล่านั้นเป็นอย่างดี          เช่นโสเกรตีส ผู้มีฉายานามว่าเป็นศาสดาของผู้สอน    เพลโต เป็นศาสดาของผู้คิด  อริสโตเติล เป็นศาสดาของผู้เรียน    สำหรับนักปรัชญาการเมืองสมัยใหม่ เขาจะพูดถึงแมคเคียเวลลี ที่สอนเกี่ยวกับการต่อสู้ระหว่างโชคชะตากับคุณธรรมความสามารถของมนุษย์          ถ้าพูดถึงองค์อธิปัตย์กับสังคมการเมือง เขาก็จะเอ่ย

ถึงโธมัสฮอบส์     แต่หากกล่าวถึงลัทธิเสรีนิยมประชาธิปไตยสมัยใหม่ เขาจะกล่าวถึงผลงานของล็อค     

ถ้าคราใดเขาได้ยินนักการเมืองไปสัญญาอะไรไว้กับประชาชน   คุณสุภาพบุรุษก็จะเอ่ยถึงทฤษฎีเสรีภาพกับสัญญาประชาคมของ ฌอง ฌาค รุสโซ

แต่ถ้าใครคิดพลิกแพลงปล่อยทฤษฎีประชานิยมออกมา   เขาจะอารมณ์บ่จอยแบบบูดบึ้งบอกนิยมห่าอะไรกูยังจน

อยู่เหมือนเดิม  นอกจากนี้แกมักจะพูดถึงนักการเมืองไทยที่เป็นขวัญใจของแกคือลูกชาวนาอยุธยา  ดร.ปรีดี พนมยงค์

 (ผู้ใหญ่ที่มีคุณธรรมกว้างมหาศาล) ถัดมาคือศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ (ผู้ไม่โลภและไม่ลัก) และแกมัก

จะพูดเชิงทีจริงทีเล่นว่า  เวลาไหว้พระพุทธรูปคล้ายว่าได้อยู่ใกล้อาจารย์สัญญา เพราะท่านมีใบหน้าอิ่มบุญงดงาม

คล้ายพระพุทธรูป      ส่วนนักการเมืองนอกนั้น คุณสุภาพบุรุษมักจะบ่นว่าเป็นนักการเมืองสะเทินน้ำสะเทินบก

กบก็ไม่ใช่ปลาไหลก็ไม่เชิง   แต่ก็พอทนถูไถประชาธิปไตยไปได้ดีกว่าอยู่ภายใต้รองเท้าบู๊ทของพวกปฏิวัติ

เพราะการปฏิวัติคือบ่อเกิดของอำนาจเผด็จการ  ดังนั้นแกจึงเกลียดเข้ากระดูกดำ (สันหลังทับเส้นประสาท)

เป็นที่สุด                       สิ่งหนึ่งที่ทำให้แกคลายอารมณ์ได้ดีคือ ฮัมเพลงส้มตำให้ฟังเพราะเป็นเพลงที่แก่โปรดมาก     นอกจากนั้นนานๆ ที    ฉันเจอแกที่ร้านเน็ต  แกจะชวนคุยถึงพฤติกรรมของเยาวชนที่มาเล่นเน็ตว่า

พวกเขารู้จักแหล่งเว็บ XXX ยิ่งกว่าแกเสียอีก  แกพูดแดกดันว่าน่าจะบรรจุเด็กพวกนี้ให้สังกัดกระทรวง ICT เพราะรู้

ข้อมูลการท่องเว็บ XXX ได้ทุกแง่ทุกมุมทุกหลืบเร้นเห็นจะๆ อล่างฉ่างฉวัดข้างพลิกไปมาส่งผลให้เศรษฐกิจเน็ตคึกคัก

                                วันนี้เป็นวันอาสาฬหบูชา คือวันที่เกิดพระรัตนตรัยครบองค์สามได้แก่ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เกิดขึ้นเป็นครั้งแรก ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน (ป่าที่มีกวางแต่ไม่มีเก้ง)   คุณสุภาพบุรุษจึงเอาใจจดจ่ออยู่กับโพชฌงค์ธรรม   ซึ่งนักนิยมธรรมะไฮโซทั้งหลายกำลังฮิตฮอสอยู่ในขณะนี้ (อีกไม่นานคงพากันบรรลุถึงกลีบเมฆล่ะมั้ง)

ที่บนศาลาการเปรียญหลังใหญ่  ซี่งเป็นศาลาเก่าแก่อายุการก่อสร้างสลักไว้ที่ด้านข้างธรรมาสน์เทศน์

พ.ศ. 2453  ปลายรัชสมัยแผ่นดินสมเด็จพระปิยมหาราช      อย่างไรก็ดีวันนี้ฉันสังเกตเห็นความแปลกประหลาด

การนั่งสมาธิของคุณสุภาพบุรุษ ซึ่งแตกต่างไปจากครั้งก่อน ๆ    เพราะปกติแกจะนั่งหลับตาเจริญมหาสติปัฏฐานสี่

 มาวันนี้แกกลับนั่งขัดสมาธิโดยเปิดตาเพ่งมองเทียนเล่มใหญ่เล่มนั้น   จึงทำให้ฉันยิ่งสงสัยมากกว่าที่นั่งพรรณนาชีวิตของแกจนเกือบลืมสนทนาพาที (ตามระเบียบของเรื่องสั้นแบบไซซ์คนไทยไม่ใช่ไซซ์ฝรั่ง)

“สวัสดีครับ  คุณสุภาพบุรุษ”  ฉันกระเถิบเข้าหาห่างประมาณ 1 ศอก ปล่อยเสียงทักทายเบา ๆ อย่างระมัดระวัง

 เหมือนการค่อย ๆ ขมิบปล่อยแก๊สในช่องแคบท่ามกลางคนรอบข้างอย่างไรอย่างนั้น  (หรือใครไม่เคยทำยกมือขึ้น)

เพราะเกรงว่าแกจะเกิดอารมณ์แปรปรวนถ้าส่งเสียงดัง (ส่วนกลิ่นเป็นอีกเรื่องหนึ่งเพราะไม่มีเสียง)

“แหม! น้องชายไม่เจอกันหลายอาทิตย์ สบายดีใช่ไหม วันนี้มาเวียนเทียนแต่วันเชียวนะ” เขาทักฉันเบา ๆ เหมือนกัน

แสดงว่ากระแสจิตของเราทั้งสองปล่อยแก๊สความคิดเชื่อมโยงถึงกันได้โดยอัตโนมัติ  โดยการขมิบมันสมองแล้วเอียง

ตัวเล็กน้อยก็สำเร็จกิจพิสดารแบบธรรมารมณ์ไร้เสียง  “คุณสุภาพบุรุษครับ  3 อาทิตย์แล้วสิ ที่เราไม่ได้เจอกัน ผมไม่ลืมที่จะนำของทานที่คุณชอบมาฝาก”   “ของทานอะไรเหรอ  ไอ้น้องชาย”

“อ๋อ! ผัดคะน้าหมูกรอบ  แล้วตามด้วยขนมที่คุณชอบเป็นที่สุด”       “ขนมอะไรกันวะ ที่ข้าชอบที่สุด”

“กะหรี่ปั๊บ ไงครับ  นี่เป็นกะหรี่ชั้นแนวหน้าสระบุรี ทั้งนุ่มและมันรับรองอร่อยหยดหยาดเยิ้มจนลืมเข้าฌานเลยล่ะ”

“น้องชายก็พูดเกินไป”

“ทำไงได้ล่ะคุณสุภาพบุรุษ  ของมันเคยกิน  ครั้นจะเข้าฌานบรรลุมรรคผลให้หลุดพ้นก็ยังไม่แก่ใกล้อายุขัย

เวลานี้เคี้ยวอะไรได้สบาย ๆ อยู่  ทั้งเตะปี๊บปึ๋งปั๋งดังได้ไม่เบา ใช่ไหมครับคุณ”

“ไอ้น้องชายนี่มันช่างรู้ใจเราดีเหลือเกิน  วันนี้เป็นวันสำคัญที่พระพุทธเจ้าแสดงธรรมเป็นครั้งแรกชื่อธัมมจัก

กัปปวัตนสูตร ซึ่งกล่าวถึงการไม่หมกมุ่นในกามสุข  ดังนั้นอย่าเพ้อเจ้อเดี๋ยวศีลจะหลุดลุ่ยเป็นบาปวะ   เอาล่ะขอบใจมากที่นำกับข้าวมาฝาก”

                                     ขณะที่คุณสุภาพบุรุษกำลังอยู่ในมาดเคร่งขรึมอธิษฐานจิตแผ่เมตตาเพ่งเทียนให้บรรดามวล

สรรพสัตว์อยู่นั้น   ฉันก็ลองนั่งสมาธิดูมั่ง โดยการเพ่งมองเปลวเทียนสีเหลืองอ่อน   ปลายเปลวเปล่งประกายแสง

วิบวับ  เรื่อ ๆ เมื่อลมพัดมาเบา ๆ    พอเพ่งไปได้ประมาณ 3 นาที รู้สึกปวดขมับจับจี๊ดเข้าถึงเป้าตาทั้งสองข้าง

ฉันทนไม่ไหวจึงหยุดเพ่งทันที     ทันใดนั้นคุณสุภาพบุรุษก็กระซิบที่ปลายใบหูว่า “อย่าฝืนสังขารเดี๋ยวตาจะบอด”

“ทำไมผมเพ่งไม่ได้อย่างคุณล่ะครับ”   ฉันถามทั้งสงสัยที่เห็นเขาเพ่งได้เป็นเวลานาน  

“ก็บอกแล้วไง ข้าคือมนุษย์ศีล 9 ข้อ  ถึงใครจะมองว่าข้าติ๊งต๊อง  แต่ข้ามีเทคนิคเว้ย 

ข้าไม่โง่เพ่งตาเปล่าหรอก  ไอ้ที่ทำมันตกกระไดพลอยโจนกับพวกเคร่งสมาธิพวกนั้น และอยากให้แปลกกว่าพวกก็เลยเปิดตาเพ่งเทียน  พวกนั้นเขาไม่รู้นึกว่าข้าเป็นบุคคลพิเศษ    “ทำไมเป็นงั้นไปล่ะคุณ”

“เอ็งไม่รู้อะไร   สังคมทุกวันนี้ล้วนแต่สวมหน้ากากใส่กันทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นนักธุรกิจ  นักวิชาเกิน เอ๊ย!วิชาการ

นักแสดง   นักดูโชคชะตาราศีผ่านโทรศัพท์มือถือที่เมทเส็จรบกวนเราวันละ 3 เวลาหลังอาหาร (ไม่เว้นเวลาที่กำลัง

งมหอยนางรม)  บางครั้งขณะนั่งปล่อยวัตถุอึอยู่ดี ๆ ก็มีเมทเส็จโผล่มาคุณคือผู้โชคดีท่านแรกว้าว...ติดต่อกลับด่วน

 ดูซิมันตามรังควานลำไส้ส่วนปลายจนขี้หด       รวมทั้งนักการเมืองที่รวยเอารวยเอาขึ้นทุกวันต่อให้นำทฤษฎีการปกครองจากเทวดาที่ไหนมาใช้ก็ตามเล่ห์เหลี่ยมมันไม่ทันหรอก  ขึ้นชื่อว่าถ้าได้ผลประโยชน์กับตนและพรรคพวก

เป็นต้องลงทุนทำได้ทุกอย่างไม่ต้องอื่นไกล แม้กระทั่งการปฏิบัติกรรมฐานนั่งสมาธิ ยังต้องจ่ายค่าคุ้มครองสั่งจองเสาศาลาให้แก่แม่ชีบางคนเลยไม่งั้นถูกแย่งเสาศาลา”

“เสาศาลามันสำคัญในการนั่งสมาธิด้วยหรือคุณ”  ฉันงุนงงจึงตัดบทขัดจังหวะถาม “ไม่สำคัญได้ไง  ก็หลวงพ่อท่านเจ้าอาวาสเวลาสอนกรรมฐานแต่ละครั้งนั่งนานเป็นชั่วโมง ๆ  ไอ้พวกมนุษย์นุ่งขาวเหล่านั้นมันปวดหลังต้องการหาที่พิงหลัง   จึงแย่งกันยึดครองเสาศาลา  บางครั้งถึงกับขึ้นเสียงเถียงกันจนสมาธิแตกไปตาม ๆ  กัน ก็เพราะเสาเจ้ากรรมนั่นประไร  คนมีเป็นร้อย เสามีสิบกว่าต้นแย่งกันอยู่ได้”  “คุณสุภาพบุรุษครับ  ขอโทษเถอะถ้างั้นจะพากันนั่งสมาธิไปทำหอกหาวิมานอะไรกัน”   ฉันระงับอารมณ์ไม่อยู่จึงโพล่งตอกตำคำพูดกระแทกแดกดันออกไป

“ก็นั่งตามธรรมเนียมไงวะ”  เขายื่นฟันเหยินพูดสวนกลับทันที  “แล้วคุณเสียเวลานั่งเพ่งเทียนไปทำไมอีกเล่า ไปงมหอยกาบไม่ดีกว่าเหรอ”      “คนเราขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก  ข้าคือผู้รู้ทั้งธรรมะ  การเมือง  การมุ้งคนหนึ่งในย่านนี้  ถ้าขืนข้าไม่เพ่งแบบพิสดารไอ้พวกนุ่งผ้าขาวบ้าหวยพวกนั้นมันจะทุบกบาลเอาล่ะสิ”  

                                ท่ามกลางเวลาแห่งการสนทนากำลังดำเนินไป   ที่โคนต้นเทียนพรรษาน้ำตาเทียนหยดลงเป็นกอง

ฉันหยิบมาดู ขณะเดียวกันคุณสุภาพบุรุษก็กำลังเพ่งพินิจ  “ไอ้น้องชาย เอ็งดูน้ำตาเทียนนั่นสิ  มันมีเลข 0-9 ครบหมด พวกนั้นเขาคิดว่าข้าเพ่งหวยแม่น  ซึ่งอันที่จริงข้าทดลองใส่คอนแทคเลนส์รุ่นใหม่ล่าสุดที่ปรับแสงได้    เพ่งมองเปลวเทียนเห็นปลายเปลวแปลกสวยสลับสีส้ม-ขาว-เหลืองอ่อนวิบ ๆ วับ ๆ   แต่คนเขาเข้าใจผิดคิดว่าข้าให้หวย    งวดที่แล้วเผอิญน้ำตาเทียนหยดเป็นสายแล้วม้วนปลายคล้ายเลข 6       ขณะนั้นใครก็ไม่รู้เสือกถือแก้วน้ำดื่มมาสะกิดให้ข้าดื่มตอนที่สมาธิกำลังดิ่ง  ข้าตกใจโดนแก้วน้ำหก  จึงอุทานออกไปว่า 66   ข้าดังระเบิดตั้งแต่งวดนั้นแหละวะ”

                                ภายหลังที่พระสงฆ์ฉันภัตตาหารเพลเสร็จแล้ว     ฉันกับคุณสุภาพบุรุษก็มัวแต่คุยกันเพลินเหลือบดูนาฬิกาอีก 15 นาทีจะเที่ยง ว่าแล้วเขาก็รีบพิจารณาอาหารก่อนที่จะเคี้ยวหมับ ๆ  อย่างเป็นเอกลักษณ์ของคนฟังเหยิน   เสียงกลองยาวแห่เทียนพรรษารอบอุโบสถกระหึ่มก้องกลบเสียงเคี้ยวผัดคะน้าหมูกรอบกรุบกรับ   อีกไม่นานเทียนเล่มใหม่จะได้น้อมนำถวายพระสงฆ์ เพื่อจุดบูชาพระรัตนตรัยพร้อมทั้งส่องหนังสือสวดพระไตรปิฎก และคัมภีร์อรรถกถาจารย์ที่บรรจุไว้เต็มตู้     ถ้าเทียนเล่มใหม่ถูกจุดขึ้นเมื่อใด  ภาพ 2 มิติจะเกิดขึ้นภายนอกสายตาของฉันคือ  ภาพพระสงฆ์กระทำวัตรปฏิบัติศาสนกิจอันงดงาม  และภาพมนุษย์นุ่งขาวห่มขาวเหล่านั้น ที่ยังมีกากกิเลสอันย่อยยากซ่อนอยู่ใต้กระเพาะส่วนล่าง และน้อยคนที่จะหลุดพ้นหวยล่าง-บน คละบุญ-บาปบนศาลาการเปรียญ       ส่วนภาพมิติที่ 3 เกิดขึ้นภายในดวงใจฉันคือ   ภาพคุณสุภาพบุรุษมนุษย์ศีล 9 กำลังเพ่งหาหวยงวดหน้าอย่างคร่ำเคร่งระหว่างน้ำตาเทียนกับน้ำตาของเขาคงเอ่อออกปรากฏตัวเลขเป็นพิเศษ         กระนั้นทันใดอุบาสก-อุบาสิกาต่างรุมกระซาบข้างหูของเขาว่า

“78 งวดหน้าน้ำตาเทียนหยดโย้ยตรงเผงแน่นะ”     สำหรับฉันก่อนจะก้มลงกราบเบญจางคประดิษฐ์

ต่อหน้าพระพักตร์องค์พระปฏิมา    ฉันไม่ลืมที่จะขมิบมันขมองส่งซิกกระซิบกระแสใจถึงคุณสุภาพบุรุษ

เพ่งเทียนว่า  “กะหรี่ปั๊บใหม่สด  อร่อยรสมันหยด...เยิ้มอิ่มยาว”   เขาพยักหน้านั่งทอดสายตาไปที่น้ำตาเทียนกองนั้น  แล้วยักคิ้วส่งยิ้มฟันเหยินจนเหงือกแห้ง

  E-mail:   pphoovadol@yahoo.com                         ภูวดล ภูภัทรโยธิน  ผู้เขียนเรื่องสั้น