เสียงเคยแว่วกังวานเคยหวานหู

ยังคงแว่วตรึงอยู่ไม่รู้เสียง

ทำนองเสนาะเพราะจับใจยามได้ยิน

บัดนี้สิ้นครูแจ้งใครแกล้งครู

       ไว้อาลัยร้อยบทกลอนในตอนนี้

แม้ไม่สวยเป็นบทกวีที่เลิศหรู

แต่ความรักความอาลัยยามได้รู้

เหมือนยังอยู่ไม่เคยดับไปกับกาล

       เสียงเอ๋ยเสียงเสนาะ

ไม่ไพเราะเพราะไร้ครูผู้สืบสาน

ขับเสภาเคยงามล้ำเป็นตำนาน

ขอขับขานรักษ์หวงแหนไว้แทนครู

ยังคงแว่วตรึงอยู่ไม่รู้สิ้น

ทำนองเสนาะเพราะจับใจยามได้ยิน

บัดนี้สิ้นครูแจ้งใครแกล้งครู

       ไว้อาลัยร้อยบทกลอนในตอนนี้

แม้ไม่สวยเป็นบทกวีที่เลิศหรู

แต่ความรักความอาลัยยามได้รู้

เหมือนยังอยู่ไม่เคยดับไปกับกาล

       เสียงเอ๋ยเสียงเสนาะ

ไม่ไพเราะเพราะไร้ครูผู้สืบสาน

ขับเสภาเคยงามล้ำเป็นตำนาน

ขอขับขานรักษ์หวงแหนไว้แทนครู

                            อาลัย...ครูแจ้ง    

                                หวานสำเนียงเสียงเสภาคราร้องขับ

                        เสนาะกรับ ขยับล้อ  ขัดคลอเสียง               

                       สง่าร่าง  คนนั่ง บนตั่งเตียง

                       เห็นก็เพียง “ครูแจ้ง คล้ายสีทอง”

                      สิ้นเสียงกรับขยับล้อคลอเสภา

                      มีน้ำตา จากคนใจหม่นหมอง

                     เสียงสะอื้น แทนลำนำ  ทุกทำนอง

                    เป็นเสียงร้องร่ำไห้...อาลัยครู

                                                บุญครอง   คันธฐากูร

      เขย่ากรับ ขับคำ ลำนำหอม
ร้อยรวมหลอม ดวงใจ ในคำหวาน
กล่อมทั่วกรุง ทุ่งไพร ในวันวาน
แว่วหวานหว่าน เสน่ห์ ขับเสภา

      จากทุ่งข้าว ขจี สองพี่น้อง
เสียงกรับก้อง ท่าจีน ถิ่นบ้านป่า
ล่องลอยไกล กังวาน ผ่านท้องนา
ทั้งราบลุ่ม เจ้าพระยา เพลินภวังค์

      เมื่อรุ่งแจ้ง แสงพราย คล้ายสีทอง
หมู่เพื่อนผอง โลกนี้ ได้มีหวัง
เพราะชื่นฉ่ำ สำเนียง เสียงระฆัง
หวานดุจดัง การเวก เสกบรรยาย

    บัดนี้ล่วง ลาลับ ขับคำหอม
ใครจะกล่อม หลอมเหล่า เราทั้งหลาย
ใครจะขับ เสภา พรรณราย
ใครจะคล้าย สีทอง ส่องแพรวพราว

    ไว้อาลัย ในเสียง สำเนียงร้อง
ขอครูแจ้ง คล้ายสีทอง ผ่องอะคร้าว
เสวยสวรรค์ เพ็ญผุด สุดสกาว
เป็นแสงดาว สีทอง ส่องแจ้งไกล...

สมาคมนักกลอนเป็นเจ้าภาพวันไหน

พระราชทานเพลิงศพวันไหน

ช่วยแจ้งด้วยเด้อ....

แจ้งแห่งศิลป์แห่งสารการดนตรี                                                                                                               แจ้งวจีแห่งกรับขยับขาน                                                                                                                         แจ้งแห่งหลักนักเสภากล้ากังวาน                                                                                                                แจ้งตำนานศิลปินถิ่นสุพรรณฯ..

กรับไม้ลา

                                    เกรี้ยวกรอด เกรียดกรอด เกรียดกรอดกราด

                        ขยับยาตร ยุรยาตร เขยื้อนขยับ

                        เป็นไม้รุก ไม้รบ ไม้ลาลับ

                        สิ้นสำเนียง เสียงขับ เสภาครู

                                    “เฮ้ยเยอะ เออ เอ่อ เออ......เหม่อมองดาว...”

                        “สักวา ฟ้าขาว จวนเช้าตรู่.......”

                        น้ำค้างค้าง ระยางหยาด พลัดพรายพรู

                        “พินิจดู แสงเดือน.....” ก็เจื่อนจาง

                                    โอ้ว่า....ครูแจ้ง  คล้ายสีทอง

                        ชีวิตครู คือคัลลอง ที่ครูสร้าง

                        ผสานศัพท์ ขับไม้ สไบบาง

                        สะบัดชัย ไหวคว้าง อยู่กลางลม

                                    เศกอักษร ฟ้อนเสียง จำเรียงร่าย

                        ให้ใจหาย ใจฮึก อยู่ครึกขรม

                        บางครั้งคือ สุหร่าย ประพรายพรม

                        บางครั้งคือ ทุกข์ระทม ตรมน้ำตา

                                    เป็นครูขับ ครูร้อง ทำนองไทย

                        เป็นครูใหญ่ อยู่ในวง เผ่าพงศา

                        เป็นคัมภีร์ ตู้คำ ตู้ตำรา

                        เป็นวิชา ขยับกรับ ขยับใจ

                                    สิ้นครูแจ้ง คล้ายสีทอง..........

                        ทั้งปี่พาทย์ ระนาดฆ้อง ก็ร้องไห้

                        เจ้าการะเวก แหวกฟ้า พาครูไป

                        ฝากกรับไม้ สองคู่ ไว้บูชา

                                                      ลาไม้กรับ...

                                กรับยังอยู่ ครูกลับ ลากรับไกล
                         เก็บกรับไว้ ไม้ครู ดูต่างหน้า
                         ติดตราตรึง ถึงกรับ จับอุรา
                         ทั้งไม้ลา รุกรับ สลับกัน

                                 เคยคลอกรับ กร้อ แกร้.. กร้อ แกร้ แก๊บ..
                         สะกดแทบ ทวยเทพ ทั่วสวรรค์
                         เสียงไม้กรอ คลอขรม ข่มคนธรรพ์
                         สกัดสั้น สกัดยาว กราวกังวาน

                                 เสียงกรับก้อง เลื่องลือ มือระนาด
                         ศิลปิน แห่งชาติ องอาจหาญ
                         กล้าเล่นกรับ รับรุก ปลุกตำนาน
                         ผสมผสาน สุ้มเสียง สำเนียงครู

                                 ลาวครวญลาว ดวงเดือนพราว ลาวคำหอม
                         บังคมค้อม ร้องร่าย ถวายอยู่
                         ฝากทิ้งไว้ ให้คิด ชีวิตครู
                         ผู้ขับสู้  สืบสาย ลายดนตรี

                                 ทวิทศ เศษไตร ในเย็นย่ำ
                         กรับจะร่ำ กราวเกรียด เป็นเกียรติศรี
                         ครูลากรับ กรับกราบ ครูอีกที
                         กราบกรับนี้ กลับไกล กับไม้กรับ...

              ขอแสดงความเคารพครูแจ้ง คล้ายสีทอง และอาจารย์เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์  สองศิลปินแห่งชาติผู้ยิ่งใหญ่
                                                                                                                           ว่าที่ ร.ต.สุพัฒน์  หอมสุวรรณ
                                                                 

ด้วยรักและอาลัยในพ่อครู

ผู้เชิดชูเสภาไทยให้ไพศาล

ทั้งเห่เรือ เพลงไทย ในตำนาน

ครูแจ้งขานคลอขับสรรพสำเนียง

หวานเสนาะไพเราะล้ำชุ่มฉ่ำรัก

โลกประจักษ์เห็นแจ้งมนต์แห่งเสียง

สิ้นครูแจ้งสิ้นเสภามาร่ายเรียง

คงเหลือเพียงตำนานสืบสานนิรันดร์

                                 ด้วยรักและอาลัยครูแจ้ง คล้ายสีทอง

                                                สาธุชน

ขอขอบพระคุณทุกท่านที่ได้ร่วมงานบำเพ็ญกุศลสวดพระอภิธรรมศพครูแจ้ง คล้ายสีทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (คีตศิลป์) ณ ศาลาการเปรียญวัดป่าเลไลยก์ สุพรรณบุรี ครูแจ้ง คล้ายสีทองให้ความเมตตาช่วยเหลือสนับสนุนกิจกรรมของสมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทยมาตลอด งานล่าสุดที่คุณครูแจ้งร่วมกิจกรรมสมาคมนักกลอนฯ คือ "งานวันนักกลอน ๒๕๕๒" วันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๕๕๒ ณ ศูนย์ประสานงานสมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย และมีกำหนดการจะไปร่วมงานกับสมาคมนักกลอนฯในงาน "ราชมงคลรักษ์เหลืองจันท์ ครั้งที่ ๘" ที่มหาวิทยาลัยเทคโนโนโลยีราชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ ปรากฏว่าวันที่ ๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ คุณแม่บุญนะ คล้ายสีทอง ภรรยาครูแจ้งโทรศัพท์มาที่นายกสมาคมฯบอกข่าวครูแจ้งล้มป่วยด้วยอาการเส้นโลหิตสมองตีบ อยู่ที่โรงพยาบาลสองพี่น้อง สุพรรณบุรี อาการไม่ดีขึ้นขอให้ช่วยประสานงานนำครูแจ้งเข้ารักษาพยาบาลที่กรุงเทพฯ นายกสมาคมนักกลอนฯจึงประสานงานกับ อ.เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ และ อ.บุญครอง คันธฐากูร ติดต่อ สวช. มูลนิธิศิลปินแห่งชาติ วัฒนธรรมจังหวัดสุพรรณบุรีและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ครูแจ้งจึงได้เข้ารับรักษาตัวที่โรงพยาบาลศิริราช กทม.อาการดีขึ้นตามลำดับ สมาคมนักกลอนฯ ไปเยี่ยมอาการป่วยของครูแจ้งเป็นระยะและนำซีดีผลงานของครูแจ้งไปช่วยจำหน่ายให้หลายแห่งด้วยกัน วันสุดท้ายวันที่ ๑๖ มิถุนายน ๒๕๕๒ สมาคมนักกลอนฯ ร่วมกับพิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทยและมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จัดโครงการอบรม "ยุวกวีศรีศิลป์ รุ่นที่ ๑๘" ณ อาคารอเนกประสงค์ ๒ ชั้น ๔ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ ได้ประสานงานให้คุณแม่บุญนะ คล้ายสีทอง และบุตรชาย นำซีดีผลงานของครูแจ้งมาจำหน่าย ยังไม่ทันถึงชั่วโมง มีโทรศัพท์ด่วนเข้ามาบอกข่าวครูแจ้งมีอาการหัวใจวาย กำลังอยู่ในห้องไอซียู และต่อมามีข่าวเข้ามาว่าครูแจ้งเสียชีวิตแล้ว ทุกคนที่อยู่ในที่ประชุมอบรมยุวกวีศรีศิลป์ ตกใจ เสียใจ ไม่คาดคิดว่าครูจะจากพวกเราไปอย่างรวดเร็ว อ.ประยอมซองทอง ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ กำลังเป็นวิทยากรจึงเชิญชวนทุกคนเชิญไว้อาลัยครูแจ้ง คล้ายสีทอง วันต่อมาจึงไปร่วมพิธีรดน้ำศพ นำพวงหรีดไปร่วมไว้อาลัย ร่วมสวดฟังพระสวดอภิธรรม และคืนวันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๒ ร่วมงานสวดพระอภิธรรม ร่วมพิธีบรรจุศพครูแจ้ง โดยจะบรรจุศพไว้ที่วัดป่าเลไลยก์ เพื่อรอหมายกำหนดการพิธีพระราชทานเพลิงศพในโอกาสต่อไป

วันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๒ ไปร่วมงานสวดพระอภิธรรมศพและบรรจุศพครูแจ้ง คล้ายสีทอง ที่วัดป่าเลไลยก์ สุพรรณบุรี มีศิษย์ครูแจ้งรูปร่างล่ำสัน ตัวเตี้ยๆ แต่งชุดขาว ขับเสภาไว้อาลัยครูแจ้ง เสียงเหมือนมาก ฟังแล้วขนลุก อยากทราบว่าชื่ออะไร จะติดต่อได้ที่ไหน ใครมีรายละเอียดช่วยสงเคราะห์ด้วย

ตอบ คห.14 (1957229)

        คุณสมชาย  สายสุวรรณ  ถามว่า   

     วันที่ ๒๓ มิถุนายน ๒๕๕๒ ไปร่วมงานสวดพระอภิธรรมศพและบรรจุศพครูแจ้ง คล้ายสีทอง ที่วัดป่าเลไลยก์ สุพรรณบุรี มีศิษย์ครูแจ้งรูปร่างล่ำสัน ตัวเตี้ยๆ แต่งชุดขาว ขับเสภาไว้อาลัยครูแจ้ง เสียงเหมือนมาก ฟังแล้วขนลุก อยากทราบว่าชื่ออะไร จะติดต่อได้ที่ไหน ใครมีรายละเอียดช่วยสงเคราะห์ด้วย

       นายบุญครอง  คันธฐากูร  ตอบ    

     ทราบว่ามีผู้สอบถามจาก นายกสมาคมนักกลอน  เข้ามาดู และ เรียนให้คุณสมชายทราบ

        "ศิษย์ครูแจ้งที่ขับเสภา  วันนั้น  ชื่อ  อาจารย์กำจรเดช   สดแสงจันทร์   รับราชการ  สำนักการสังคีต  กรมศิลปากร"  

         วันรุ่งชึ้น 24 มิถุนายน 2552  ไปขับร้องส่งสักวา ที่หอสมุดแห่งชาติ  ผมได้กล่าวชม     อาจารย์กำจรเดช  สดแสงจันทร์  ที่มีเสียงดี      

ขอบคุณครับคุณบุญครอง คันธฐากูร อนุเคราะห์ให้ข้อมูลอันเป็นประโยชน์สำหรับผู้สนใจ

ศิษย์ครูแจ้ง คล้ายสีทองที่สืบทอดการขับเสภา ขับร้องเพลงไทยเดิม เท่าที่พอรู้ก็มีคุณวัฒนะ บุญจับ คุณสมปอง พรหมเปี่ยมซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นธนกฤต อกนิษฐ์ธาดา ไม่ทราบว่ามีท่านอื่นอีกหรือไม่ และลูกหลานของครูแจ้งได้สืบทอดการขับเสภาไว้บ้างหรือเปล่า เป็นห่วงเกรงว่าเสภาแบบฉบับครูแจ้งจะหายไป

อาลัยครู

                                                ท้องฟ้ายังมืดอยู่ครับครูแจ้ง

                                    เดือนดาวลับอับแสงทุกทิศา

                                    รออรุณอุ่นอุไรในอุรา

                                    แว่วเสภาครูขับ พร้อมกรับคลอ

                                                เรืองไรคล้ายสีทองจะผ่องผุด

                                    ใครแกล้งฉุดตะวันไว้หรือไรหนอ

                                    โอ้ดวงแสงแห่งหวังยังต้องรอ

                                    ใครจะรับกรับต่อจากมือครู

                                                โอ......ช่างขับคำหอมกล่อมสมัย

                                    อา.....นับแต่นี้ไปครูไม่อยู่

                                    สิ้นคนขับเสภาน้ำตาพรู

                                    ใครจะขับใครจะสู้เสภาพาล

                                                พอเป็นโล้เป็นพายก็โผเผ

                                    พวกเสภาเสเพลก็เพ่นพ่าน

                                    ศิลปวัฒนธรรมไทยไร้แรงทาน

                                    ฟ้ายังไม่เปิดม่านร้าวรานรอ

                                                ใกล้รุ่งแล้วแว่วสำเนียงเสียงครูแจ้ง

                                    ปลอบและปลุกทุกหนแห่งทุกห้องหอ

                                    ครูลาลับกรับยังอยู่ยังสู้รอ

                                    ผู้มาขับขยับต่อจากครูเอย

                                                                                      ศักดิ์สิริ  มีสมสืบ

                                                                      น.ส.พ.ข่าวสด วันอาทิตย์ที่ ๒๑ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๒

สิ้นเสภาทอง
อาลัยครูแจ้ง คล้ายสีทอง

  1) ดาวประกายคล้ายทองล่องลอยลับ
จากโลกขึ้นประดับสรวงสวรรค์
แจ่มแจ้ง ดังแสงแห่งตะวัน
บนทางช้างเผือกอันพรรณราย

  ทิ้งไว้แต่ความเศร้า เหงาและเงียบ
เย็นยะเยียบหยาดน้ำตาน่าใจหาย
สิ้นสำเนียงเสียงกรับขยับกราย
สิ้นเสภาท่อนสุดท้ายกลางสายลม

โอ้เจ้าแก้วกิริยาจะว้าเหว่
ขาดสำเนียงกล่อมเห่เสภาผสม
พลายงามศรีมาลาพาตรอมตรม
เรือนขุนช้างร้างชมมโหรี

  ฝากคำแทนบรรเลงเพลงพญาโศก
จากใจวิปโยคของน้องพี่
ขับขานคลอเพลงมนตร์แห่งดนตรี
ส่งผู้จากไปด้วยดี แทนคำลา

เงยหน้ามองท้องฟ้าราตรีนี้
แจ้งเพ็ญสีทองสว่างกลางเวหา
แว่วเสียงทิพย์คนธรรพ์บรรเลงมา
คลอขับเสียงเสภาจากเบื้องบน

หวานจังหวะขยับกรับ เสียงขับกล่อม
จาก“ช่างขับคำหอม”  แห่งเวหน
ให้ทวยเทพรมย์รื่นชื่นกมล
อีกทั้งปฐพีดล อาลัยลา
                     “ณ  ปลายฟ้า”

2)แต่ละคำ   แต่ละคำที่ครูขับ
คือทิพย์แห่งดุริยศัพท์ทุกถ้อยภาษา
คือสรรพสายเสน่ห์แห่งเสภา
ให้หลับตาฟังเสียงจำเรียงริน

เพลงครูแจ้ง คล้ายสีทองทำนองหวาน
คือเสียงซึ่งสอดประสานให้เสพศิลป์
ให้ดื่มให้ด่ำทั้งแผ่นดิน
ให้ล่องลอยไปกับจินตนาการ

จากคุ้งน้ำถึงคุ้งน้ำค่อยร่ำร้อย
ใจก็คล้อยตามคำที่ขับขาน
ที่กล่อมโลกกล่อมหล้ามายาวนาน
ที่กล่อมฟ้ากล่อมบาดาลด้วยเสภา

เสียงของครูคือเสียงของความรู้สึก
คือบันทึกที่เห่เสน่หา
คือความสะเทือนไหวในเงาตา
อยู่เหนือกาลเวลาในเงาใจ

ใจที่ค้างกระแสเสียงซึ่งครูขับ
ให้ซึมซับให้รู้สึกสะเทือนไหว
แม้สิ้นครูตามกฎการจากไป
เสียงของครูคงค้างในหัวใจเมือง
อัคนี  หฤทัย

ขอร่วมอาลัยเนื่องในวันตะวันดับ๒๒ก.ค.๕๒

“กรับกับกลับ”

๐ก๊อกแก๊บ กรอ กร้อแกร้  กร้อแกร้แก๊บ

ปานฟ้าแลบ ฟ้าร้อง คะนองกรับ

ไม้สั้น ยาว สกัดยาว ถึงคราวรับ

เมื่อสิ้นเสียง สำนียงขับ ประทับใจ

๐สองมือไล่ ไหลเลื่อน คอยเคลื่อนกรับ

เขยื่อนขยับ กรับกริก  ระริกไหว

กลอนเสภา สง่าอยู่ คู่ชาติไทย

เพราะจับใจ ตราตรึง ซึ้งวิญญา

๐สิ้นครูแจ้ง คล้ายสีทอง โลกหมองหม่น

กรับสิ้นคน ขยับไหว อาลัยหา

ขาด ช่างขับ คำหอม กล่อมโลกา

“กรับกับกลับ”เป็นลับลา น้ำตาพรู

๐เชี่ยวดนตรี ปี่พาทย์ ระนาดฆ้อง

ชาญขับร้อง เพลงไทย ไพเราะหู

เชิงเสภา  รวมลีลา เสภาครู

ชาติเชิดชู  เป็น คีต ศิลปิน

๐วงกวี ดนตรีไทย ใจหม่นหมอง

น้ำตานอง ร่ำไห้ ไปทั่วถิ่น

สิ้นครูแจ้ง คนดี ศรีแผ่นดิน

เสียงขับสิ้น ศิษย์ครวญหา ด้วยอาลัย

๐รวมดวงจิต ส่งครู สู่สวรรค์

ขอกรับไม้ สองคู่นั้น แทนครูใหญ่

มัจจุราช มาพราก ครูจากไป

กราบกรับไม้ แทนครู เทิดบูชา

                                                                           พ.อ.จิระ เหล่าจิรอังกูร

                                                                                                    ๑๘ มิ.ย.๕๒

                คิดถึงคุณครูแจ้งแห่งบางตาเถร

                ไม่ว่างเว้นอาวรณ์สุนทรถวิล

                เคยขับกล่อมลำนำคำหยาดริน

                ดุจเพลงพิณสรวงสวรรค์เทพบรรเลง

                การะเวกวิเวกหวานซึ้งซ่านจิต

                อิทธิฤทธิ์เสภาครูกล้าเก่ง

                ประจักษ์แจ้งคำหอมพร้อมมนต์เพลง

                โลกครื้นเครงเหมือนละม้ายคล้ายสีทอง

กำหนดการพระราชทานเพลิงศพครูแจ้ง คล้ายสีทอง

วันที่ ๒๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ เวลา ๑๖.๐๐ น.

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จเป็นองค์ประธาน

ณ วัดป่าเลไลยก์ ตำบลรั้วใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี

จึงแจ้งให้ทราบโดยทั่วกัน