ReadyPlanet.com


เริ่มต้นแต่งร้อยกรอง : ร่ายยาว



....ร่ายยาว กล่าวได้ว่าเป็นเสมือน เรียงความ หรือ กลอนเปล่า มีเกณฑ์บังคับน้อยมาก
คือเพียงแค่มี สัมผัสส่ง-รับ เท่านั้น
การ รับสัมผัส ก็มิได้กำหนดว่า ต้องเป็นตำแหน่งใด
และให้จบลงด้วย คำนิยมบางคำเช่น นั้นแล, นั้นเถิด, นี้แล, ฉะนี้แล

จึงเป็น ร้อยกรอง ที่ขอเสนอว่า น่าส่งเสริมสำหรับผู้เริ่มแต่งคำประพันธ์
อย่างไรก็ตาม ที่ว่า ง่ายๆ แท้นั้น ยากจริงๆ
คือ ยากที่จะแต่งให้ไพเราะ ได้ใจความ
หากเขียนเรื่อยๆ มาเรียงๆ ก็ไม่น่าสนใจ

ขออนุญาต CTBELL นำมาเป็นกรณีศึกษา ขอบคุณมา ณ ที่นี้ครับ

 


ร่ายยาว..............................แนะนำตัว

............ชื่อของฉันชลาลัยนั้นคือสายน้ำ
ปู่ให้คำจำกัดความว่าเป็นสายน้ำที่จะไม่ไหลย้อนกลับ
เป็นคนคอยรับฟังปัญหาเพื่อนเเละมีน้ำใจ
มักจะไม่โกรธเคืองใครได้นานนาน
ไม่ใช่คนขี้รำคาญเเต่เป็นมิตร
เป็นคนจิตใจดีเเละรักเด็ก
ตัวเล็กผอมไม่สูงสายตาสั้น
ฉันมีความใฝ่ฝันว่าอยากจะเป็นนิสิตคณะอักษร......... CTBELL

 


ปรับเป็น
....ชื่อฉัน ชลาลัย หรือก็คือ แหล่งแห่งน้ำ
....ปู่ให้คำ ขยายความ เป็นสายน้ำ ไม่ไหลกลับ
....เป็นคนคอย ชอบจะรับ ฟังปัญหา ของเพื่อนเพื่อน
....มีน้ำใจ ไม่รู้เลือน ไม่ขัดเคือง โกรธใคร ได้นานนาน
....ไม่ใช่คน ขี้รำคาญ เเต่เป็นมิตร จิตใจดี
....ตัวฉันนี้ รักเด็ก
....ตัวเล็กเล็ก ผอมไม่สูง สายตาสั้น
....ใฝ่ฝัน เป็นนิสิต คณะอักษร
....ฝากร่ายกานท์กลอน เป็นบันทึก...ฉะนี้แลฯ


วรรคเพื่อให้ อ่านได้จังหวะ



ผู้ตั้งกระทู้ share :: วันที่ลงประกาศ 2012-11-02 16:22:42


[1]

ความคิดเห็นที่ 1 (2312638)

คำแนะนำจาก http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/07/K4529307/K4529307.html

การแต่งร่ายยาวต้องรู้จักเลือกใช้ถ้อยคำและสัมผัสในให้มีจังหวะรับกันสละสลวย
เมื่ออ่านแล้วให้เกิดความรู้สึกมีคลื่นเสียงเป็นจังหวะๆอย่างที่เรียกว่า "เสียงดิ้น" หรือ "เสียงมีชีวิต"
และจำนวนคำที่ใช้ในวรรคหนึ่งก็ไม่ควรให้ยาวเกินกว่าช่วงระยะหายใจครั้งหนึ่งๆ
คือควรให้อ่านได้ตลอดวรรคแล้วหยุดหายใจได้โดยไม่ขาดจังหวะ
ดูตัวอย่างได้ในหนังสือ เวสสันดรชาดก

ร่ายยาวนี้ใช้แต่งเทศน์หรือบทสวดที่ต้องว่าเป็นทำนอง เช่น เทศน์มหาชาติ เทศน์ธรรมวัตร
เมื่อจบความตอนหนึ่งๆมักลงท้ายด้วยคำว่า :- นั้นแล, นั้นเถิด, นี้แล, ฉะนี้แล, ด้วยประการฉะนี้
คำว่า "นั้นแล" นั้นนิยมใช้เมื่อสุดกระแสความตอนหนึ่งๆหรือจบเรื่อง
เมื่อลง "นั้นแล" ครั้งหนึ่งเรียกว่า "แหล่" หนึ่ง ซึ่งเรียกย่อมาจากคำ "นั้นแล" นั่นเอง
เพราะเวลาว่าทำนองจะได้ยินเสียง "นั้นแล" เป็น "นั้นแหล่"

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-02 20:12:28


ความคิดเห็นที่ 2 (2313394)

....ร่ายยาว กล่าวได้ว่าเป็นเหมือน เรียงความ หรือ กลอนเปล่า มีเกณฑ์บังคับน้อยมาก
คือเพียงแค่มี สัมผัสส่ง-รับ เท่านั้น การ รับสัมผัส ก็มิได้กำหนดว่า ต้องเป็นตำแหน่งใด
และให้จบลงด้วย คำนิยมบางคำเช่น นั้นแล, นั้นเถิด, นี้แล, ฉะนี้แล

จึงเป็น ร้อยกรอง ที่ใคร่เสนอว่า น่าส่งเสริมสำหรับผู้เริ่มแต่งคำประพันธ์

 

ตัวอย่าง ร่ายยาว

* โพธิสตฺโต สมเด็จพระบรมโพธิสัตว์ อันสร้างสมดึงส์ปรมัตถบารมี
เมื่อจะรับวโรรัตนเรืองศรีแปดประการ แด่สำนักนิท้าวมัฆวานเทเวศร์ ก็ทูลแก่ท้าวสหัสเนตรฉะนี้

— กาพย์มหาชาติ สักรบรรพ

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-06 07:45:40


ความคิดเห็นที่ 3 (2314254)

....ร่ายยาว กล่าวได้ว่าเป็นเสมือน เรียงความ หรือ กลอนเปล่า มีเกณฑ์บังคับน้อยมาก

 

 

 

คือเพียงแค่มี สัมผัสส่ง-รับ เท่านั้น
การ รับสัมผัส ก็มิได้กำหนดว่า ต้องเป็นตำแหน่งใด
และให้จบลงด้วย คำนิยมบางคำเช่น นั้นแล, นั้นเถิด, นี้แล, ฉะนี้แล

จึงเป็น ร้อยกรอง ที่ขอเสนอว่า น่าส่งเสริมสำหรับผู้เริ่มแต่งคำประพันธ์
อย่างไรก็ตาม ที่ว่า ง่ายๆ แท้นั้น ยากจริงๆ
คือ ยากที่จะแต่งให้ไพเราะ ได้ใจความ
หากเขียนเรื่อยๆ มาเรียงๆ ก็ไม่น่าสนใจ

ขออนุญาต CTBELL นำมาเป็นกรณีศึกษา ขอบคุณมา ณ ที่นี้ครับ

 

 

 

ร่ายยาว.........แนะนำตัว

............ชื่อของฉันชลาลัยนั้นคือสายน้ำ
ปู่ให้คำจำกัดความว่าเป็นสายน้ำที่จะไม่ไหลย้อนกลับ
เป็นคนคอยรับฟังปัญหาเพื่อนเเละมีน้ำใจ
มักจะไม่โกรธเคืองใครได้นานนาน
ไม่ใช่คนขี้รำคาญเเต่เป็นมิตร
เป็นคนจิตใจดีเเละรักเด็ก
ตัวเล็กผอมไม่สูงสายตาสั้น
ฉันมีความใฝ่ฝันว่าอยากจะเป็นนิสิตคณะอักษร......... CTBELL

 

 

 

ปรับเป็น
....ชื่อฉัน ชลาลัย หรือก็คือ แหล่งแห่งน้ำ
....ปู่ให้คำ ขยายความ เป็นสายน้ำ ไม่ไหลกลับ
....เป็นคนคอย ชอบจะรับ ฟังปัญหา ของเพื่อนเพื่อน
....มีน้ำใจ ไม่รู้เลือน ไม่ขัดเคือง โกรธใคร ได้นานนาน
....ไม่ใช่คน ขี้รำคาญ เเต่เป็นมิตร จิตใจดี
....ตัวฉันนี้ รักเด็ก
....ตัวเล็กเล็ก ผอมไม่สูง สายตาสั้น
....ใฝ่ฝัน เป็นนิสิต คณะอักษร
....ฝากร่ายกานท์กลอน เป็นบันทึก...ฉะนี้แลฯ

 

วรรคเพื่อให้ อ่านได้จังหวะ

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-09 19:07:50


ความคิดเห็นที่ 4 (2314259)

ชื่อกรุงเทพฯ เป็น ร่ายยาวครับ

กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์

อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-09 19:30:29


ความคิดเห็นที่ 5 (2314626)

 แม่

ดวงใจของแม่คือสิ่งใดกัน คือตัวฉันที่ท่านเลี้ยงดูมาด้วยความรัก ฉันนอนบนตักของท่าน ที่ให้ความอบอุ่น มือของแม่ที่เหมือนนุ่นจับแก้มและตัวฉัน ปากที่ไม่มีฟันของฉันดูดนิ้วแม่ รสชาติเค็มดีแต่กินไม่ได้ เวลาฉันร้องไห้งอแง แม่ปลอบฉันด้วยความอ่อนโยน ฉันรู้สึกเหมือนโดนมนต์สะกด ถึงแม้มดกัดก็ไม่เจ็บ หยาดน้ำลูกเห็บหลั่งรินลงมาเป็นฝน ฉันทนหนาวสั่นเหมือนเป็นไข้ แม่ให้ยาน้ำฉันกินรสเหมือนน้ำหวานขมๆ แม่ดมแก้มฉันเบาๆและเช็ดตัวให้ฉันตลอด กอดให้ฉันรู้สึกสบายและหายป่วย ด้วยฤทธิ์ยาและอ้อมกอดของแม่เรื่องร้ายๆก็ผ่านพ้นไป แม่ไกวเปลที่ฉันนอน บนหมอนนุ่มๆแกว่งไปแกว่งมาแต่นุ่มไม่เท่ามือของแม่เลย ฉันเงยหน้ามองแม่ยิ้มให้แล้วหลับไป ข้าวในจานของฉันก็ไม่เหมือนของแม่ มีแค่ความนิ่มและจืดชืด กินแล้วฝืดคอเสียจริง แต่ฉันก็ต้องนอนนิ่งๆให้แม่ป้อนให้ กินไปกินมาก็อร่อยดีเหมือนกัน อาบน้ำฉันก็ยกขันไม่ไหว แม่ต้องคอยอาบให้ตลอดหลายปี สีสันของชีวิตแม่ในตอนนั้นคือการเลี้ยงดูฉัน ช่วงเวลาเกือบทั้งหมดของแม่นั้นคือการอยู่ใกล้ชิดฉัน มันเป็นอะไรที่ยากเกินไปสำหรับผู้หญิงคนหนึ่ง ซึ่งจะต้องรับผิดชอบอะไรมากมาย เมื่อร่างกายของฉันโตขึ้นกว่าในอดีต เด็กทารกตัวซีดก็หายไป กลายเป็นเด็กตัวเล็กๆในเวลาต่อมา ภาระหนักของแม่จึงมีขึ้นอีกครั้ง ทั้งส่งฉันไปเรียนหนังสือ สอนให้ฉันไม่ดื้อไม่ก้าวร้าว ในตอนนี้ข้าวและอาหารในจานของฉันไม่ได้มีรสจืดเพียงอย่างเดียว มีทั้งเปรี้ยวหวานมันเค็ม ตอนนี้ข้าวไม่ได้เต็มปากด้วยการป้อนของแม่ แต่เป็นมือของฉันเองที่หยิบช้อน เพราะแม่สอนให้หัดช่วยเหลือตัวเอง เสื้อกางเกงก็ต้องหัดใส่ ไม่ใช่รอให้แม่ทำให้เหมือนเคย แม่ไม่เปิดเผยความต้องการของท่านมีแต่ฉันฝ่ายเดียวที่เรียกร้อง ฉันมองแม่ที่กำลังเหนื่อยอยู่ แม่ทำดูเหมือนไม่เหนื่อย ไม่เมื่อยเวลาทำสิ่งใดให้กับฉัน วันที่แม่หยุดพักคงไม่มีในปฏิทิน เสียงที่ฉันได้ยินจากปากของแม่แสนจะไพเราะยิ่งกว่าเพลงไหนๆ ไม่รู้ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น ที่เสียงของแม่แบ่งปันรอยยิ้มให้กับฉันได้ทุกที่ทุกเวลา เป็นเสียงที่ฉันโหยหาตลอด ถึงแม้ไม่มีเสียงเพลงชั้นยอดแต่มีเสียงของแม่ แค่นี้ฉันก็พอใจ ในเวลานี้ความรับผิดชอบของฉันคือการตั้งใจเรียน หยาดเหงื่อแรงกายของแม่คือกำลังที่ให้ฉันสามารถเขียนอ่านฟังพูดได้ ฉะนั้นเวลาเรียนฉันจะขยัน เพื่อทำความฝันของแม่ให้เป็นจริง เวลาเป็นสิ่งเดียวที่ทำให้ระยะห่างของฉันกับแม่ไกลออกไป ยิ่งฉันโตมากเท่าไรแม่ก็ยิ่งไม่อยู่ใกล้ๆฉัน แต่มันไม่ได้หมายความว่าแม่ไม่เป็นห่วงฉัน ทันทีที่ฉันมีปัญหาระยะห่างมันก็จะแคบลง ฉันคงจะตอบได้ว่าเหตุผลที่แม่ทำเช่นนี้คืออะไร เมื่อใดที่ฉันมีปัญหาหรืออยากเข้าไปหาแม่ แค่เดินไปหาก็สามารถใกล้ชิดแม่ได้แล้ว และแนวทางดำเนินชีวิตคุณธรรมจริยธรรม แม่ได้นำมาสอนไว้ในจิตใจของฉัน ให้หมั่นทำความดีสม่ำเสมอ เพื่อจะได้ไม่เผลอทำสิ่งเลวร้าย ความดีทำง่ายเพียงแค่คิดดีทำดี ไม่ได้ยากเหมือนความชั่ว ถึงตอนนี้ฉันได้เรียนรู้สิ่งต่างๆบนโลกใบนี้มากมาย ฉันคงไม่อายที่จะบอกว่ารักแม่กอดแม่หอมแก้มแม่ แท้จริงแล้วการที่ฉันทำเช่นนี้ มันอาจจะดีและช่วยให้แม่สุขใจได้บ้างไม่มากก็น้อย ร้อยพันหมื่นสิ่งที่แม่ได้ทำเพื่อฉัน มันมากมายเกินกว่าที่ฉันจะทดแทนบุญคุณ ได้หมด ต่อไปในอนาคตเมื่อฉันเรียนจบ และพบกับการทำงานที่ลำบาก แต่คงไม่ยากเท่ากับแม่ที่เลี้ยงฉันมาตั้งแต่เกิด ลูกทุกคนต้องตอบแทนพระคุณและเทิดทูนแม่ ตั้งแต่เรายังเด็กท่านได้ทำอะไรให้เรามากมาย ร่างกายของเราไม่แข็งแรงไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ หากลูกนั้นไม่มีแม่ เราทุกคนจะเติบโตขึ้นมาเป็นคนดีไม่ได้อย่างแน่นอน ท่านสอนอะไรให้กับเรามากมายเหมือนเป็นครูคนแรกและท่านต้องแบกภาระต่างๆมาก มาย เพราะเราเป็นสายเลือดของท่านและเป็นดั่งแก้วตาดวงใจ ไม่มีแม่คนใดที่ไม่รักลูก กระดูกทุกชิ้นร่างกายทุกส่วนของเรานั้น มันไม่ใช่ของเราแต่เป็นของท่าน คิดทำการสิ่งใดก็นึกถึงแม่ไว้ และเมื่อยามแก่ชราท่านไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ เราทุกคนจะต้องดูแลไม่ทอดทิ้งท่าน เหมือนการที่ท่านไม่ทอดทิ้งเราให้อยู่อย่างโดดเดี่ยว ต้นไม้ที่อยู่ท่ามกลางแม่น้ำที่ไหลเชี่ยวนั้น มันไม่อาจทนแรงของน้ำได้ ซึ่งในเวลาต่อมาก็ต้องหักโค่นลง คงไม่มีต้นไม้ต้นใดที่จะยืนอยู่ได้ตลอดไป กว่าจะได้เจอน้ำที่ใสสะอาดก็นานเหลือเกิน ชีวิตของท่านก็เหมือนต้นไม้ต้นนี้ที่ดำเนินอยู่ การต่อสู้ของท่านจะจบลงเมื่อลูกนั้นได้ไปสู่จุดมุ่งหมาย และมีรายได้เลี้ยงดูครอบครัว ลูกที่หลงผิดถูกสิ่งชั่วร้ายมัวเมา แม่จะรู้สึกเศร้าแต่ไม่โกรธพร้อมจะให้อภัยทุกสิ่ง หากทิ้งความชั่ว กลับตัวหันมาทำความดี สิบสองสิงหาคมคือวันที่ลูกทุกคนจะคิดถึงแม่ แต่ทุกวันคือวันของแม่คือวันที่แม่มอบให้กับเรา ทุกวันทุกช่วงเวลาเช้าจรดเย็น เป็นเวลาที่เราจะทำอะไรเพื่อแม่ก็ได้ วันแม่อาจจะใช้เป็นช่วงเวลาพิเศษเพื่อท่าน ระลึกถึงพระคุณในวันวานที่แสนสุข ไม่มีทุกข์ใดๆ ใครที่มีท่านอยู่ก็ขอให้ดูแลมอบความสุขให้ท่านบ้าง ให้ทางเดินของท่านหยุดลงและเข้าไปนั่งในใจของเราทุกคน ท่านจะได้ไม่เหนื่อยทนทุกข์อีกต่อไป บุญกุศลใดที่ทำมาลูกขอมอบให้กับแม่อันเป็นที่รัก ขอกราบลงบนตักอุ่นๆของแม่เถิด สิ่งประเสริฐจงบันดาลผลให้แม่สุขใจ ในโอกาสนี้ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย จงดลบันดาลให้แม่ปลอดภัยจากสิ่งชั่วร้าย มีความสุขกายและสุขใจไม่มีโรคภัยเบียดเบียนตลอดไปตลอดกาล

ชนมวัต
๑ สิงหาคม ๒๕๕๓

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-12 09:57:43


ความคิดเห็นที่ 6 (2317446)

ร่ายสุภาพ

* เชิญชวนท่าน เที่ยวถิ่น.....เยือนแดนดิน เมืองเหนือ
ว่าง-วันเหลือ แวะเวียง........เชียงใหม่ ไหว้พระธาตุ
ไป่ได้ขาด สามองค์............แรกมุ่งตรง จอมทอง
ปองไหว้ "ทักษิณโมลี"*......เป็นมิ่งศรี สวัสดิ์ข้า *(อ่านเป็นครุ ๓ พยางค์ ทัก-สิ-นะ-โม-ลี)
เอื้อนเอ่ย มนต์บ่ช้า............โปรดได้ อวยชัย


* แล้วลิ่วไปดอยสะเก็ด.........เรื่องเบ็ดเตล็ด เล่าขาน
นาคกราบกราน พุทธองค์.......จึ่งทรงประทาน เกศา
ที่มา "ดอยเส้นเกศ".............ทราบแห่งเหตุ เหล่าข้าฯ
จึ่งไป่ รั้งรอช้า....................กราบไหว้ เอ่ยมนต์


* บันดาลดล เหล่าข้าฯ...........สุริยา รั้งรอคอย
ถึงดอยสุเทพ ก่อนพลบ...........กราบเคารพ บรมธาตุ
จิตพิลาส สำนึกคุณ...............จักเกื้อหนุน พระศาสนา
ธรรมา ปฏิบัติให้....................ถ้วนครบ ทุกกาลไซร้
เหล่าข้าฯ นมัสการ...ยิ่งนา

 

แม้ ตัวอย่าง ที่แสดงนี้จะเป็น ร่ายสุภาพ

แต่ก็ประสงค์ให้เห็นว่า หากแต่งอะไรยาวเป็นพืด จะไม่น่าสนใจ ไม่น่าอ่าน

ร้อยแก้วเองยังต้องมี บทนำ เนื้อเรื่อง และบทสรุป

ผู้แสดงความคิดเห็น share วันที่ตอบ 2012-11-25 22:14:38


ความคิดเห็นที่ 7 (3856727)

 คืออยากให้ช่วยแต่งร่ายยาวให้หน่อยคะ

ชื่อ อิงสิริรัตน์

ผู้แสดงความคิดเห็น อิง (Enging2542-at-gmail-dot-com)วันที่ตอบ 2015-08-18 22:46:26


ความคิดเห็นที่ 8 (3944552)

 อยากให้ช่วยแต่งร่ายสุภาพให้หน่อยอ่ะค่ะ เกี่ยวกับอะไรก็ได้อ่ะค่ะ

ผู้แสดงความคิดเห็น ชื่อแววตา วันที่ตอบ 2016-02-15 21:04:23


ความคิดเห็นที่ 9 (4040403)

 ช่วยผมแต่งร่ายหน่อยคับจเอาไปส่งครู

ผู้แสดงความคิดเห็น ช่วยผมหน่อยครัช วันที่ตอบ 2016-07-04 09:41:34


ความคิดเห็นที่ 10 (4093902)

 แต่งร่ายยาวเป็นประวัติตัวเอง

ผู้แสดงความคิดเห็น ช่วยหน่อยค่ะ วันที่ตอบ 2016-11-17 10:12:02


ความคิดเห็นที่ 11 (4108585)

 ช่วยเเต่งร่ายยาว เกี่ยวกับอนาคตทีค่ะ 

 

ผู้แสดงความคิดเห็น Atiya (atiya-dot-pop-at-gmail-dot-com)วันที่ตอบ 2016-12-20 19:12:16


ความคิดเห็นที่ 12 (4109080)

 ช่วยแต่งร่ายยาวเรื่องความรักให้หน่อยค่ะคิดไม่ออก

ผู้แสดงความคิดเห็น กานต์รวี วันที่ตอบ 2016-12-21 17:02:13


ความคิดเห็นที่ 13 (4191092)

 แต่งร่ายยาวแนะนำตัวเองช่วยน่อยค่ะ

ผู้แสดงความคิดเห็น ก้อย (Koiikoii-dot-w-at-gmail-dot-com)วันที่ตอบ 2017-06-08 20:12:42


ความคิดเห็นที่ 14 (4260595)

 ช่วยเเต่งร่ายยาว"ศาสตร์พระราชา" หน่อยค่ะ

ผู้แสดงความคิดเห็น deer วันที่ตอบ 2018-07-02 18:38:55


ความคิดเห็นที่ 15 (4261630)

 ช่วยแต่งร่ายยาวให้หน่อยค่ะ เรื่องไรก็ได้

ผู้แสดงความคิดเห็น กันยา วันที่ตอบ 2018-07-08 10:56:31


ความคิดเห็นที่ 16 (4319218)

อยากให้ช่วยแต่งร่ายยาว20วรรค เรื่องความรักเปรียบเหมือนต้นไม้ให้หน่อยค่ะ 

ผู้แสดงความคิดเห็น Jurarat Sutat (creamzz2546-at-gmail-dot-com)วันที่ตอบ 2019-07-19 11:33:27


ความคิดเห็นที่ 17 (4433318)

 ช่วยแต่งร่ายยาวเรื่อง ความกตัญญูต่อพ่อแม่หน่อยค่ะ 10 วรรค

ผู้แสดงความคิดเห็น ช่วยหน่อยค่ะ (kittiwan2004-at-gmail-dot-com)วันที่ตอบ 2021-07-01 20:43:48


ความคิดเห็นที่ 18 (4444334)

 ช่วยแต่งร่ายยาวเกี่ยวกับความรู้สึกเรียนออนไลน์หน่อยจ้าาา

ผู้แสดงความคิดเห็น มาย (43900-at-pk-dot-ac-dot-th)วันที่ตอบ 2021-09-22 14:04:50



[1]


แสดงความคิดเห็น
ความคิดเห็น *
ผู้แสดงความคิดเห็น  *
อีเมล 
ไม่ต้องการให้แสดงอีเมล



Copyright © 2010 All Rights Reserved.