ประกาศเกียรติ

ประกาศ  วัชราภรณ์

นักเขียนช่อการะเกดเกียรติยศ

ประจำปี 2551

 

ท่านนักเขียน  นักอ่าน

ท่านผู้มาเป็นเกียรติในงานชุมนุมช่างวรรณกรรม ประจำปี 2551

             เมื่อเอ่ยนาม “ป.วัชราภรณ์” หรือ ประกาศ  วัชราภรณ์ ให้แวดวงวรรณกรรมในรุ่นปัจจุบันได้ยิน  นักเขียน นักอ่านรุ่นอายุต่ำกว่า 30 อาจรู้สึกไม่คุ้นเคย หรืออาจไม่รู้จักเลยก็ได้ว่านามดังกล่าวคือผู้ใด  เกี่ยวข้องอย่างไรกับวงวรรณกรรมในบ้านเรา  หรือแม้แต่รุ่นอายุต่ำกว่า 40  บางท่านอาจเคยได้ยินนามนี้มาบ้าง  แต่ก็คงไม่ทราบความเป็นมามากนัก  เพราะวงวรรณกรรมในบ้านเราลืมกันง่าย  ไม่ผิดแผกไปจากวงการอื่นๆ ที่มักมีความทรงจำสั้นเกี่ยวกับรากเหง้าของตนเอง  คงมีแต่ “หนอนหนังสือ” รุ่นเก่าในช่วงรอยต่อของทศวรรษ 2500 – 2510 เท่านั้นกระมัง  ที่อาจจะพอคุ้นเคยกับนามนี้ หรือเคยเป็นแฟนพันธุ์แท้ของบุคคลผู้นี้  ทั้งในเรื่องงานเขียน และรายการในสื่อโทรทัศน์

             ประกาศ  วัชรากรณ์  เป็นใคร

            ประกาศ  วัชราภรณ์  เป็น นักเขียนสารคดีชีวิตนักเขียน นักประพันธ์ นักหนังสือพิมพ์รุ่นบุกเบิก ที่มีชิ้นงานเรียบเรียงปรากฏให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาค้นคว้าเรื่องราวเกี่ยว กับประวัตินักคิดนักเขียนไทย จนอาจกล่าวได้ว่า  เขาเป็นคนแรกๆ ที่ถนัดทำงานประเภทนี้ ถัดต่อมาจาก “นายศิลปี” ซึ่งเป็นนามปากกาของ ป่วน บูรณะศิลปิน  “กำแหง  เดชา” ซึ่งเป็นนามปากกาของ ยศ วัชรเสถียร  และ “โอฬาร” ซึ่งเป็นนามปากกาของ วิลาศ  มณีวัต

            โดยภาพรวม  ประกาศ  วัชราภรณ์  เป็นนักเขียนสารคดี  แม้จะเคยมีชิ้นงานเรื่องสั้นและบทกวีมาบ้างในวัยหนุ่ม  แต่ผลงานของเขาที่ปรากฏในช่วงรอยต่อของทศวรรษ 2500 และ 2510 ที่นักอ่านในรุ่นนั้นรู้จักกันดี  คือ งานรวบรวมค้นคว้าชีวิตและงานของนักเขียน นักประพันธ์ นักหนังสือพิมพ์ ทั้งในรุ่นร่วมสมัยเดียวกับเขาและรุ่นที่เป็นรากเหง้าของประวัติวรรณกรรมไทย ในอดีต ชิ้นงานที่พิมพ์เป็นเล่มครั้งแรกและต่อมาได้นำมาปรับปรุงพิมพ์ซ้ำขึ้นอีก หลายครั้ง มีอาทิ ประวัตินักประพันธ์ 40 นามปากกา   ชมรมนักเขียน   ทำเนียบคนหนังสือพิมพ์   ทำเนียบนักประพันธ์   นักเขียนนักหนังสือพิมพ์   สุภาพบุรุษนักประพันธ์  โดยเฉพาะจากเล่มที่ชื่อ  นักเขียนนักหนังสือพิมพ์  เคยได้รับรางวัลจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ เมื่อ พ.ศ.2528   ส่วนงานเขียนสารคดีที่เป็นประวัติชีวิตบุคคล  ก็มีเช่น 45 ชีวิต   60 ยอดคน    ชีวิตรักฟ้าหญิงมากาเรต   หลวงพ่อจิตรลดา   และงานเขียนสารคดีท่องเที่ยวก็มีอีกมากเล่ม เช่น  เสด็จฯเยือน 14 ประเทศ   เยือนสแกนดิเนเวีย   30 วันรอบโลก   ฮ่องกงมาเก๊า   และ ฮ่องกงใหม่ 1997

            ประกาศ  วัชราภรณ์ เกิดเมื่อวันที่ 9 มีนาคม พ.ศ.2464 ณ ลุ่มน้ำตาปี บ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี  บ้านเกิดเดียวกับวิลาศ มณีวัต นักเขียนสารคดีชีวิตนักเขียน นักประพันธ์รุ่นบุกเบิกอีกท่านหนึ่ง  ซึ่งเคยได้รับการประกาศเกียรติให้เป็น “นักเขียนช่อการะเกดเกียรติยศ”มาก่อนเมื่อทศวรรษที่แล้ว และถือได้ว่าเป็นคนจังหวัดเดียวกับ อาจิณ  จันทรัมพร นักเขียนช่อการะเกดเกียรติยศของ “สำนักช่างวรรณกรรม”เมื่อปีที่แล้ว

            ชีวิตในวัยเด็ก ประกาศ วัชราภรณ์กำพร้าทั้งพ่อและแม่  ดังนั้นจึงไปอยู่ในความอุปการะของพระอนุสรณ์ธรรมศาสตร์   สมภารวัดไทรบ้านดอน  และได้อาศัยข้าวก้นบาตรที่วัดไทรแห่งนี้นานนับ 10 ปี  ในวัยเด็กสุขภาพของเขาไม่ค่อยดีนัก   แต่ก็อยู่รอดปลอดภัยมาตลอด  จนศึกษาจบชั้นมัธยม 6 จากโรงเรียนประจำจังหวัดสุราษฎร์ธานี  และเมื่อเดินทางมาศึกษาวิชาครูที่กรุงเทพฯ ก็ศึกษาจนจบประโยคครูมัธยมจากโรงเรียนฝึกหัดครูประถม พระนคร วังจันทรเกษม  และต่อมาได้เข้าศึกษาต่อ “ตลาดวิชา”ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จนได้เป็น “เศรษฐศาสตร์บัณฑิต ธรรมศาสตร์  เนื่องจากมีความสนใจด้านงานเขียน งานหนังสือพิมพ์เป็นทุนเดิม  เขาจึงไปสอบจนได้ทุนจาก “มูลนิธิทอมสัน” เป็นคนแรก  และได้ไปศึกษาต่อด้านวิชาหนังสือพิมพ์ที่ประเทศอังกฤษ จนต่อมาได้รับประกาศนียบัตรทางวิชาหนังสือพิมพ์ และวิทยุบีบีซีภาคภาษาไทยได้ขอสัมภาษณ์ความสำเร็จในครั้งนั้นของเขาเมื่อ พ.ศ.2507  ครั้นเดินทางต่อไปยังนิวยอร์ค และวอชิงตัน ดีซี. วิทยุ‘เสียงจากอเมริกา’ ก็ได้ติดต่อขอให้เขาบรรยายเรื่อง “วรรณกรรมและวรรณกรรมวิจารณ์ในประเทศไทย”  ซึ่งประกาศ  วัชราภรณ์ ถือเป็นเกียรติในชีวิตของเขาอย่างยิ่ง และกล่าวว่าตนนั้นคงไม่อาจเอื้อมไปจนถึงขั้น “วรรณคดี”  ดังนั้นจึงใช้คำว่า “วรรณกรรม” เพื่อเป็นความหมายในลักษณะ “ร่วมสมัย” มากกว่าจะลงลึกไปในทางวรรณคดีโบราณ และต่อมาคำว่า “วรรณกรรม”ที่ว่านี้ ประกาศได้นำเอามาใช้เป็นชื่อรายการโทรทัศน์ที่เขาเป็นผู้ริเริ่มขึ้นเมื่อต้นทศวรรษ 2500   นอกจากวุฒิบัตรทางด้านวิชาหนังสือพิมพ์ดังกล่าวมาแล้ว  ประกาศยังได้รับวุฒิบัตรทางด้านการท่องเที่ยว จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในระยะเวลาต่อมาด้วย

            โดยประสบการณ์ ประกาศ  วัชราภรณ์เคยเป็นครูอยู่ระยะหนึ่ง  และเคยเป็นอุปนายกสมาคมนักหนังสือพิมพ์  แต่ ภาพหลักที่ผู้คนในรุ่นรอยต่อแห่งทศวรรษ 2500 และ 2510 จดจำเขาได้ ก็คือการเป็นนักจัดรายการวิทยุและโทรทัศน์เกี่ยวกับชีวิตนักเขียน นักประพันธ์  รายการโทรทัศน์ที่เขาเคยเป็นพิธีกรและเป็นรายการที่ยังอยู่ในความทรงจำของผู้คนรุ่นอายุ 40 ขึ้นไป คือรายการ วงวรรณกรรม ที่ช่อง 5 สนามเป้า เมื่อ พ.ศ.2503   ซึ่งในยุคนั้นยังเป็นรายการโทรทัศน์ขาว-ดำ  และต่อมาก็ได้มาทำรายการในชื่อ วงวรรณกรรม อีกครั้งหนึ่งที่ช่อง 3 เมื่อ พ.ศ.2512 และ พ.ศ. 2513  โดยมีผู้ร่วมจัดทำคือ ประยูร จรรยาวงศ์ และ สุภัทร  สวัสดิรักษ์   อาจกล่าวได้ว่า ประกาศ  วัชราภรณ์ คือผู้บุกเบิกที่นำเอาชีวิตนักเขียน นักประพันธ์ นักหนังสือพิมพ์ เข้าไปอยู่ในรายการโทรทัศน์เป็นคนแรก  และทำให้คำว่า วงวรรณกรรม กลายเป็นวลีที่คุ้นชินของผู้คนในรุ่นหลัง  คำว่า วงวรรณกรรม เกิดขึ้นครั้งแรกก็จากการคิดค้นของคนชื่อ ประกาศ วัชราภรณ์ผู้นี้เอง  แต่ดูเหมือนผู้คนในวงวรรณกรรมรุ่นต่อมา จะเลือนลืมกันไปหมดว่าบุคคลผู้นี้เคยบุกเบิกสิ่งใดมา

“สำนักช่างวรรณกรรม”มุ่งค้นหา “บุคคลในวงวรรณกรรมที่ถูกลืม” เสมอมา  ดังนั้นจึงเห็นว่า  เกียรติจากนักเขียนถึงนักเขียนในวาระนี้ เหมาะควรอย่างยิ่งที่จะมอบให้แก่บุคคลผู้คิดค้นคำว่า  วงวรรณกรรม

            ปัจจุบัน ประกาศ วัชราภรณ์ อายุ 88 ปีแล้ว  และขณะนี้มีปัญหาด้านสุขภาพ  ท่านจึงไม่สามารถมารับเกียรติได้ แต่เมื่อถือว่าเกียรตินี้เป็นของสาธารณะ  การประกาศให้สาธารณชนใน “วงวรรณกรรม”รับรู้  จึงเป็นเจตนาที่ปรากฏโดยสมบูรณ์ในตัวของมันเอง  ซึ่งเจ้าของเกียรติก็ยินดีและเต็มใจที่จะรับการประกาศเกียรติดังกล่าว

            ขอพวกเราในฐานะนักอ่าน นักเขียน และนักประพันธ์รุ่นหลังที่มาชุมนุมกันในวันนี้  โปรดลุกขึ้นปรบมือของท่านให้นานที่สุด และดังที่สุด  เพื่อเกียรติที่ปรากฏในครั้งนี้จะได้ดังไปถึง   นักเขียนช่อการะเกดเกียรติยศประจำปี 2551   ผู้มีนามว่า  ประกาศ  วัชราภรณ์ ด้วยเทอญ

                                                                                   

                                                                                                   สำนักช่างวรรณกรรม

                                                                          20 ธันวาคม 2551