บทกวี พระเจนจีนอักษร ถวายพระพร กรมดำรงฯ
ทองแถม นาถจำนง
อำมาตย์โท พระเจนจีนอักษร ปราชญ์ผู้รู้ฝ่ายภาษาจีน ประจำหอพระสมุดวชิรญาณ แปลจดหมายเหตุประวัติศาสตร์จีนที่เกี่ยวข้องกับสยาม และแต่งหนังสือเกี่ยวกับวัฒนธรรมจีนไว้หลายเล่ม อาทิ “ยี่จับสี่เห่า” ( 24 ยอดกตัญญู)
ที่สำคัญคือได้ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมจีนถวายสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เป็นจำนวนมาก
ในวาระวันครบรอบเจ็ดสิบพระชนม์วัสสา สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (21 มิถุนายน 2475) “สมาคมวรรณคดี” ได้พิมพ์หนังสือเป็นที่ระลึก ในเล่มนั้นมีบทประพันธ์โคลงภาษาจีนของพระเจนจีนอักษร จำนวนสองบท
“ช้างเฒ่า” แปลบทที่หนึ่ง เป็นสำนวนหใม่ ดังนี้
昔 时 羽 域 周 公 旦 ，จีนโบราณ มีปราชญ์ โจวกงตั้น
今 日 湄 南 森 列王。ปัจจุบัน ‘เจ้าพระยา’ มี ‘สมเด็จ’
天 上 观 音 轮 转 世 ，ดั่งกวนอิม อวตาร สานสรรเพชญ
人 间 普 萨 道 传 扬 。ดั่งโพธิสัตว์ เสด็จ แสดงธรรม์
功 高 日 月东 西 耀 ，วีรธรรมดั่ง ตะวันจันทรา ฉายออก-ตก
德 炳 星 云 南 北 光。คุณธรรมสาธก เหนือ-ใต้ ดาวฉายฉัน
古 往 今 来 何 足 论 ，ฤาจะมี ใดเทียบ ทั้งอดีตและปัจจุบัน
大贺 辅 政 世 屏 障 。อัจฉริยะ รองบัลลังก์ โลกร่มเย็น
สำนวนแปลของเก่า แปลโดย “นายแก้วมงคล” ใช้ฉันทลักษณ์ อินทรวิเชียรฉันท์ ดังนี้
๐ ปางเมื่อบุราณกาล ณ สถานประเทศจีน
มี ‘จิวกงตั่ง’ กีร ยศเกียรติยืนยง
เบื้องปัจจุบันกาล ณ สถานสยามวงศ
สมเด็จฯพระองค์ทรง อานุภาพพระจอมไทย
สองท่านเถลิงศักดิ์ สิริลักษณ์พิสุทธิ์ใส
ดั่งสูริโยทัย ศศิส่องนภาพร
ทั่วโลกพิภพเห็น คุณเด่นวรากร
เหมือนเทพ-อินทร ธุระรักษ์มนูธรรม์
เป็นปราชญ์และปราดเปรียญ มนเพียรภิเษกสันต์
รองบาท-ราชัน อภิรัฐ-มนตรี ๐
“โจวกงตั้น” เป็นน้องชายโจวอู่หวาง ผู้สถาปนาราชวงศ์โจว มีส่วนช่วยแบกรับราชกิจ (รองบัลลังก์ หรือ รองบาท) สำคัญ และหลังจากที่โจวอู่หวางสวรรคตแล้ว โจวกงตั้นก็ได้เป็นผู้สำเร็จราชการ รักษาบัลลังก์ไว้ให้ราชบุตรของโจวอู่หวางอีกด้วย โจวกงตั้นคืออัจฉริยะผู้รองบัลลังก์โจวอู่หวางฉันใด กรมพระยาดำรงฯ ก็เป็นอัจฉริยะรองบัลลังก์สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงฉันนั้น
